Wanneer toestemming van de andere gescheiden ouder nodig bij kinderkwesties?

Het gebeurt maar al te vaak: gescheiden ouders maken ruzie over grote, ingrijpende beslissingen in het leven van hun kind. Noem een behandeling door een psycholoog, een doorverwijzing naar een maatschappelijk werker of het volgen van speciaal onderwijs. De ene ouder vindt dat het kind kampt met grote problemen, terwijl de andere ouder daar niets van gemerkt heeft. Maar ook een verhuizing met het kind (al dan niet naar het buitenland) hoort thuis in beslissingen die aanleiding geven tot hoogoplopende ruzies tussen ouders. Zo ook het veranderen van school en zelfs de wijziging van het vakkenpakket. De ene ouder meent dat de door hem/haar voorgestelde oplossing de juiste is, terwijl de andere ouder daar een afwijkende visie op nahoudt. Waar staat ieder van de ouders vanuit juridisch perspectief? Kunnen zij beslissingen nemen zonder toestemming van de andere ouder? Zo ja, wat is de positie van die andere ouder?

Om deze vragen te beantwoorden moet eerst onderscheid worden gemaakt tussen de ouder die wel en de ouder die niet belast is met de uitoefening van het gezag over het kind. Maar eerst: wat is gezag ook al weer?

Gezag
Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht om het kind te verzorgen en op te voeden. Dit betekent de bevoegdheid om beslissingen te nemen over de opvoeding en de verzorging van het kind. Daarnaast mag de met gezag belaste ouder het vermogen van zijn/haar kind beheren en rechtshandelingen verrichten in naam van het kind. Denk daarbij aan het zetten van een handtekening of het voeren van een gerechtelijke procedure.

Het ouderlijk gezag loopt door tot de leeftijd van 18 jaar. Dan bereiken kinderen juridisch de meerderjarige leeftijd.

De met gezag belaste ouder
De moeder uit wie het kind is geboren is van rechtswege belast met de uitoefening van het ouderlijk gezag. De vader heeft automatisch het ouderlijk gezag over het kind wanneer dit is geboren tijdens een huwelijk of tijdens een geregistreerd partnerschap.

Bij gezamenlijk gezag zijn de beide ouders belast met de opvoedkundige en juridische verantwoordelijkheid voor hun kind. Dit betekent dat de ene ouder geen ingrijpende beslissingen kan nemen zonder toestemming van de andere ouder. Kleine, alledaagse beslissingen over het kind worden genomen door de ouder bij wie het kind zijn/haar hoofdverblijfplaats heeft. De beslissingen waarvoor in ieder geval toestemming van de andere ouder nodig is zijn:

– Schoolkeuze
– Medische kwesties
– Bijzondere uitgaven of verplichtingen ten behoeve van het kind
– Verhuizing
– Vertrek naar het buitenland
– Inschrijving in een andere gemeente
– Aanvraag paspoort

Het ouderlijk gezag kan niet worden ingezet om invloed uit te oefenen op het leven van de verzorgende ouder.

Vaak komt het voor dat de ouders het niet eens kunnen worden over belangrijke beslissingen in het leven van hun kind. Denk aan de eerder genoemde medische behandeling, de verhuizing of schoolkeuze. In dat geval staat de weg naar de rechter open. Indien een van de beide ouders weigert om toestemming te geven, dan kan de rechter worden verzocht om vervangende toestemming te verlenen. Indien een van beide ouders voor voldongen feiten dreigt te worden gesteld, denk bijvoorbeeld aan een verhuizing (naar het buitenland), dan kan in een kort gedingprocedure een verbod worden gevraagd.

De niet met gezag belaste ouder
Buiten het huwelijk en het geregistreerd partnerschap, heeft alleen de moeder van rechtswege het ouderlijk gezag over het kind. Door de erkenning verkrijgt de vader niet automatisch het ouderlijk gezag. Daarvoor moet hij dit gezag eerst samen met de moeder bij de rechtbank aanvragen. Dat kan door het invullen van een formulier, dat door beide ouders ondertekend bij de rechtbank moet worden ingediend.

Het toestemmingsvereiste geldt niet ten opzichte van de vader die niet is belast met het ouderlijk gezag. Staan deze vaders dan helemaal met lege handen? Niet helemaal. De wet voorziet in een informatierecht. Op grond hiervan heeft de niet met gezag belaste ouder het recht om op de hoogte te worden gehouden omtrent belangrijke zaken die spelen in het leven van het kind. Denk daarbij aan de hiervoor genoemde onderwerpen. Over daarover te nemen beslissingen dient de niet met gezag belaste ouder te worden geraadpleegd. Let op: raadplegen betekent niet dat de toestemming van deze ouder is vereist! Op dit onderdeel lopen de beide regelingen erg uit elkaar.

Ook voor de niet met gezag belaste ouder staat de weg naar de rechter open indien het informatierecht niet wordt nageleefd. De rechter kan dan worden gevraagd om een regeling vast te stellen.

Indien u voor voldongen feiten bent geplaatst of wordt geconfronteerd met een niet meewerkende ex partner, neemt u dan contact op om te kijken welke mogelijkheden voor u openstaan.

Marie-Louise van As, Van As advocaten