Statuten vs aandeelhoudersovereenkomst: ronde 2

Op 10 april 2014 heb ik een artikel geschreven over statuten versus aandeelhoudersovereenkomst, welke kwestie speelde bij de rechtbank Amsterdam. Het gerechtshof Amsterdam heeft zich op 13 januari jl. over die vraag gebogen, nadat hoger beroep was aangetekend tegen de uitspraak van de rechtbank Amsterdam.

Nog even kort de casus

Een B.V. heeft drie bestuurders en 4 aandeelhouders die ieder 25% van de aandelen bezitten. In de statuten is opgenomen dat een bestuurder ontslagen mag worden bij een besluit van de AvA (algemene vergadering van aandeelhouders) met een meerderheid van 2/3 van de uitgebrachte stemmen, waarbij ten minste de helft van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is (dit is van dwingend recht en opgenomen in artikel 2:244 lid 2 BW). In de tussen de aandeelhouders gesloten aandeelhoudersovereenkomst is echter opgenomen dat een besluit tot ontslag van een bestuurder uitsluitend door AvA kan worden genomen met unanimiteit van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal aanwezig is. De statuten en aandeelhoudersovereenkomst zijn op dit punt dus tegenstrijdig.

Drie van de vier aandeelhouders zijn voornemens een bestuurder te ontslaan. Deze bestuurder is echter tevens aandeelhouder en wil de andere bestuurders houden aan de met elkaar gesloten aandeelhoudersovereenkomst. De andere bestuurder vinden dat zij niet gehouden zijn aan de aandeelhoudersovereenkomst, nu deze in strijd is met de statuten.

Oordeel van de rechtbank

De voorzieningenrechter oordeelde dat hetgeen opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst in strijd mag zijn met hetgeen opgenomen in de statuten. De voorzieningenrechter gaf aan “dat niet valt in te zien dat nakoming van een dergelijke afspraak (opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst; toevoeging JdW) niet zou kunnen worden gevorderd, nu deze op grond van artikel 2:8 BW doorwerken in de vennootschapsrechtelijke verhoudingen. Slechts indien sprake is van bijzondere omstandigheden komt aan een aandeelhouder geen beroep toe op de aandeelhoudersovereenkomst.” De drie aandeelhouders zullen derhalve de toestemming van de betreffende aandeelhouder/bestuurder nodig hebben om hem te ontslaan.

Oordeel van het gerechtshof

Het gerechtshof acht de regeling in de aandeelhoudersovereenkomst – namelijk dat een besluit tot ontslag van een bestuurder uitsluitend door AvA kan worden genomen met unanimiteit van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal aanwezig is – naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. Ter onderbouwing van haar oordeel, geeft het gerechtshof aan dat “de wettelijke regeling van artikel 2:244 BW dient ertoe te waken dat ontslag van een bestuurder te zeer wordt bemoeilijkt dan wel onmogelijk wordt gemaakt. Deze regeling dient het belang van de vennootschap. In de statuten kan hier niet van worden afgeweken. De gedachte die uit de wettelijke regeling spreekt is dat het handhaven van een bestuurder tegen de wens van aandeelhouders in die tezamen meer dan twee derden van de uitgebrachte stemmen en meer dan de helft van het kapitaal vertegenwoordigen, in het algemeen op gespannen voet zal komen te staan met het vennootschapsbelang en dat deze situatie dient te worden voorkomen. (…) Duurzame verstoring van de onderlinge verhoudingen binnen een dergelijk meerhoofdig bestuur zal, los van de oorzaak daarvan, in het algemeen aan het goed functioneren van het bestuur in de weg staan en daarmee het belang van de vennootschap schaden.”

De betreffende bestuurder kan dan ook geen beroep doen op de aandeelhoudersovereenkomst aangaande de regeling omtrent een ontslag van hem als bestuurder, nu een dergelijk beroep het vennootschapsbelang schaadt.

Het zal steeds van de betreffende omstandigheden van het geval afhangen of een beroep kan worden gedaan op de aandeelhoudersovereenkomst, indien de aandeelhoudersovereenkomst strijdig is met hetgeen opgenomen in de statuten.

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Ik ben u graag van dienst.

Jan de Wrede, advocaat.