Statuten vs. Aandeelhoudersovereenkomst, and the winner is?
Mag een aandeelhoudersovereenkomst afwijken van de statuten (dwingend recht)? Dat is een vraag die de voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam op 16 januari 2014 diende te beantwoorden.
Een B.V. heeft drie bestuurders en 4 aandeelhouders die ieder 25% van de aandelen bezitten. In de statuten is opgenomen dat een bestuurder ontslagen mag worden bij een besluit van de AvA (algemene vergadering van aandeelhouders) met een meerderheid van 2/3 van de uitgebrachte stemmen, waarbij ten minste de helft van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is (dit is van dwingend recht en opgenomen in artikel 2:244 lid 2 BW). In de tussen de aandeelhouders gesloten aandeelhoudersovereenkomst is echter opgenomen dat een besluit tot ontslag van een bestuurder uitsluitend door AvA kan worden genomen met unanimiteit van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal aanwezig is. De statuten en aandeelhoudersovereenkomst zijn op dit punt dus tegenstrijdig.
Drie van de vier aandeelhouders zijn voornemens een bestuurder te ontslaan. Deze bestuurder is echter tevens aandeelhouder en wil de andere bestuurders houden aan de met elkaar gesloten aandeelhoudersovereenkomst. De andere bestuurder vinden dat zij niet gehouden zijn aan de aandeelhoudersovereenkomst, nu deze in strijd is met de statuten.
De voorzieningenrechter oordeelt dat hetgeen opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst in strijd mag zijn met hetgeen opgenomen in de statuten. De voorzieningenrechter geeft aan “dat niet valt in te zien dat nakoming van een dergelijke afspraak (opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst; toevoeging JdW) niet zou kunnen worden gevorderd, nu deze op grond van artikel 2:8 BW doorwerken in de vennootschapsrechtelijke verhoudingen. Slechts indien sprake is van bijzondere omstandigheden komt aan een aandeelhouder geen beroep toe op de aandeelhoudersovereenkomst.” De drie aandeelhouders zullen derhalve de toestemming van de betreffende aandeelhouder/bestuurder nodig hebben om hem te ontslaan.
Hierdoor ontstaat wel de situatie dat de bestuurder enkel met zijn eigen goedkeuring kan worden ontslagen, een onwerkbare en ongewenste situatie. Daarom een tweetal tips:
Tip 1: Raadpleeg bij het nemen van besluiten niet alleen de statuten, maar – indien en voor zover aanwezig – ook een overeengekomen aandeelhoudersovereenkomst. Dit kan (vervelende) verrassingen voorkomen.
Tip 2: Zorg dat in een aandeelhoudersovereenkomst impasses zoveel als mogelijk worden voorkomen in plaats van het creëren van (onbedoelde) impasses.
Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Ik ben u graag van dienst.
Jan de Wrede,
Advocaat