KABINET MAAKT SCHEIDEN ZONDER RECHTER MOGELIJK

Echtparen die het onderling eens zijn en geen minderjarige kinderen hebben, kunnen straks via de ambtenaar van de burgerlijke stand scheiden. Dit blijkt uit een wetsvoorstel van staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie waarmee de ministerraad 5 september 2014 heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord.

Bij de huidige echtscheidingsprocedure is tussenkomst van de rechter verplicht, evenals de bijstand van een advocaat. Bij de nieuwe procedure is dat niet meer het geval. Vanzelfsprekend staat het echtgenoten vrij om voor de scheiding via de ambtenaar van de burgerlijke stand advies in te winnen bij een advocaat, notaris of mediator. Ook blijft de gang naar de rechter mogelijk, alleen deze is niet meer verplicht. Voor echtgenoten met minderjarige kinderen blijft de echtscheidingsprocedure ongewijzigd. Zij zijn verplicht om een ouderschapsplan op te stellen, hetgeen door de rechter getoetst wordt.

De gang van zaken zal voor echtparen zonder minderjarige kinderen straks als volgt zijn: de echtparen dienen een verzoek in bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De echtscheiding wordt niet eerder dan veertien dagen nadat het verzoek is ingediend uitgesproken. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet eerst nagaan of de echtgenoten voldoen aan de voorwaarden. Daarna kunnen zij een afspraak maken om in persoon naar het gemeentehuis te komen. Dit is nodig om de identiteit van de echtgenoten vast te stellen en te vernemen of zij allebei willen scheiden. De ambtenaar kan dan de echtscheiding uitspreken en een akte opmaken die wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar gemaakt bij indiening bij de Tweede Kamer.

Het moge duidelijk zijn dat de scheiding zonder rechter relatief snel gaat en eenvoudig is. Door het openstellen van deze weg ontstaat echter het risico dat echtgenoten sneller dan wenselijk, en wellicht uit een ongelijke positie, tot echtscheiding komen en hun zaken niet of niet goed regelen. De kans bestaat dat op het moment dat de scheiding wordt uitgesproken, echtgenoten zich onvoldoende zullen beseffen wat de gevolgen kunnen zijn als bijvoorbeeld de verdeling, afwikkeling van de huwelijkse voorwaarden, alimentatie of de pensioenverevening niet goed geregeld worden. Op een later tijdstip kunnen alsnog geschillen ontstaan. Als een der partijen weigert om de afspraken na te komen ontbreekt een executoriale titel of partijen verschillen van mening over de gemaakte afspraken. Alsdan zullen zij  zich alsnog tot de rechter moeten wenden.

De ambtenaar van de burgerlijke stand spreekt uitsluitend de echtscheiding uit. De door partijen opgestelde overeenkomst wordt dus niet voorzien van een executoriale titel. Pas na verloop van tijd blijkt dat nakoming niet haalbaar is. Alsdan moeten er wellicht alsnog procedures worden opgestart.

Een scheiding zonder rechter kan tot onwenselijke situaties leiden. Het is dan ook van groot belang dat u zich voorafgaand aan een dergelijke scheiding goed laat voorlichten door een deskundige op het gebied van echtscheidingen. Voor informatie over scheidingen kunt u uiteraard terecht bij onze advocaten en mediators van de sectie personen- en familierecht die ervaring hebben met adviseren, mediations en het voeren van procedures op het gebied van het personen- en familierecht.

Fiona van Bentum, advocaat en mediator