Aangehouden voor een strafbaar feit, wat kan je verwachten?

Je kunt er op verschillende manieren achter komen dat je wordt verdacht van een strafbaar feit, bijvoorbeeld doordat je een brief van de politie krijgt met een oproep voor verhoor of doordat je op heterdaad wordt aangehouden door de politie. In beide gevallen beland je op het politiebureau in een kleine cel en word je aangemerkt als verdachte.

Als verdachte heb je het recht om voorafgaand aan het verhoor vertrouwelijk met een advocaat te spreken. De advocaat zal je rechten en plichten uitleggen en met je bespreken wat je kunt verwachten. sinds 1 maart 2016 heeft iedere verdachte ook recht op bijstand van een advocaat tijdens het verhoor.

Vanaf het moment van aanhouding mag de politie je maximaal 9 uren vasthouden om je te verhoren (de uren tussen 00.00 en 9.00 uur tellen niet mee). Binnen deze termijn moet de politie je verhoren en beslissen of je langer op het politiebureau moet blijven. Voor de zwaardere strafbare feiten, zoals diefstal en bedreiging is het mogelijk dat je in verzekering wordt gesteld. Je mag enkel in verzekering worden gesteld als het onderzoek van de politie nog niet is afgerond. Dat is bijvoorbeeld het geval als de politie de getuige wilt horen of camera beelden wilt uitkijken. de (hulp)officier van justitie komt je dan in verzekering stellen. De inverzekeringstelling wordt gegeven voor de duur van 3 dagen. Een verlenging van de inverzekeringstelling is éénmaal met 3 dagen mogelijk.

Bij ernstige strafbare feiten krijgt de politie het onderzoek niet afgerond binnen de termijn van de inverzekeringstelling. Als het openbaar ministerie vreest dat je nog meer strafbare feiten gaat plegen tijdens de rest van het onderzoek, dan zal de officier verzoeken dat je in bewaring wordt gesteld. De rechter-commissaris beslist over dat verzoek. Als je in bewaring wordt gesteld dan moet je maximaal 14 dagen naar een huis van bewaring.

Als het onderzoek na 14 dagen nog steeds niet is afgerond en het openbaar ministerie nog steeds vreest dat je nieuwe strafbare feiten gaat plegen, kan de officier een verzoek tot gevangenhouding doen. De gevangenhouding 30, 60 of 90 dagen duren en kan tussentijds worden verlengd.

Binnen uiterlijk 110 dagen (vanaf de inverzekeringstelling) moet je zaak door de rechter worden behandeld. In grote strafzaken is het vaak onmogelijk om de zaak binnen 110 dagen inhoudelijk te behandelen en vindt er vaak een pro forma zitting of regiezitting plaats. Tijdens zo’n zitting wordt gekeken hoeveel onderzoek er nog moet worden verricht en wanneer de zaak klaar is om inhoudelijk behandeld te worden.

Als er geen nader onderzoek moet worden verricht, wordt de zaak inhoudelijk door de rechtbank behandeld. Het is gebruikelijk dat als je verdachte aanwezig bent op de zitting. In uitzonderingsgevallen, bijvoorbeeld bij bedreiging door een medeverdachte of ernstige ziekte, komt het voor dat de verdachte niet verschijnt. Als de verdachte niet kan of niet durft te komen, dan zal de advocaat namens de verdachte verweer voeren op zitting.
Als de verdachte wel op zitting verschijnt dan mag hij zelf toelichten wat er volgens hem is gebeurd.

In kleine strafzaken doen de kanton- en politierechter gelijk uitspraak. In grote(re) strafzaken neemt de rechtbank veelal binnen 2 weken een beslissing.