Gaat de berekening van kinderalimentatie opnieuw op de schop?

Kinderalimentatie is de laatste jaren een ‘hot-item’. De politiek is druk bezig om de regelingen rond kinderalimentatie te vereenvoudigen. Resultaat: er zijn meer alimentatiegeschillen dan ooit. Hoe kan dat en wanneer weten we nu hoe het echt zit?

Tot 2013 was er sprake van een redelijk bestendige regeling. De behoefte van de kinderen moest naar rato van draagkracht tussen de ouders worden verdeeld. De behoefte kon worden afgeleid uit de Nibud tabellen. Voor wat betreft de draagkracht keken we naar het bruto inkomen van de ouders. Dat werd omgerekend tot een netto besteedbaar inkomen. Bij die omrekening werd rekening gehouden met de fiscale tegemoetkomingen die een ouder na de verbreking van de relatie zou hebben. Hoe meer fiscale voordelen, hoe hoger het netto besteedbaar inkomen.

Vervolgens werden er bepaalde lasten van dit netto besteedbaar inkomen afgetrokken. Er was de bijstandsnorm, de werkelijke woonlast en de premie ziektekostenverzekering. Voor iedere zorgdag, werd er bij de alimentatie betalende ouder EUR 5,- per kind in de berekening betrokken. Verder kon er sprake zijn van aflossing op schulden, kosten om het inkomen te verdienen, niet vergoede medische kosten of andere bijzondere kosten. Deze laatste posten zorgden nog weleens voor onenigheid en leidden tot procedures, waarin de rechter de knoop moest doorhakken.

In januari 2013 werd de aanbeveling van de Expertgroep alimentatienormen om anders om te gaan met het kindgebonden budget. Het advies werd om het kindgebonden budget dat tijdens de relatie werd verkregen op te tellen bij het netto besteedbaar inkomen. Vervolgens werd de behoefte uit de Nibud tabel afgelezen. Van die behoefte moest dan vervolgens het kindgebonden budget dat na de relatie zou worden verkregen, worden afgetrokken. De draagkracht werd nog wel op bovenstaande manier berekend.

In april 2013 kwam er echter een grote verandering in de berekening van de draagkracht. Het moest allemaal simpeler. De berekening van de behoefte bleef ongewijzigd ten opzichte van januari. Voor wat betreft de draagkracht werd het systeem wezenlijk anders. Er kwam een standaardformule, die gebaseerd werd op het netto besteedbaar inkomen van de ouder. Op basis van deze regeling wordt er (behoudens hele bijzondere omstandigheden) geen rekening meer gehouden met de werkelijke lasten van een ouder. Alle lasten worden forfaitair in de formule opgenomen. Vervolgens krijgt de niet verzorgende ouder een zorgkorting voor de kosten die hij in natura aan de kinderen besteedt, als deze bij hem zijn.

Er leek toen even rust en duidelijkheid te zijn in alimentatieland. Tot 1 januari 2015.

Toen werd de Wet hervorming kindregelingen ingevoerd. Daarbij kwamen de alleenstaande ouderkortingen te vervallen en werd er een ‘alleenstaande ouderkop’ aan het kindgebonden budget toegevoegd. In veel gevallen steeg het kindgebonden budget met wel honderden euro’s per maand.

Het advies van de Expertgroep alimentatienormen, bleef evenwel gelijk aan het advies van januari 2013: het kindgebonden budget moet worden afgetrokken van de behoefte. Het bedrag dat dan resteert is het eigen aandeel van de ouders in de kosten van de kinderen. Dát bedrag moet naar rato van draagkracht worden verdeeld.

Het resultaat was dat er in veel gevallen een extreem lage behoefte resteerde. Soms bleef er zelfs helemaal geen behoefte over. De niet verzorgende ouder hoefde dan (hoewel voldoende draagkracht) niets voor de kinderen te betalen.

Deze regeling leidde tot bijzondere resultaten, waar met name het Hof Den Haag zich niet mee kon verenigen. Dit Hof besloot om de regels van de Expertgroep niet te volgen en om niet het hele kindgebonden budget van de behoefte af te trekken. Rechtsonzekerheid was het gevolg. Sommige rechters volgden de Expergroep en sommige rechters volgden Hof Den Haag. Het werd een rommeltje en niemand wist meer hoe het moest.

Dit was de Expergroep alimentatienormen niet ontgaan. In april 2015 zijn zij opnieuw bij elkaar gekomen om over dit onderwerp te spreken. Besloten is toen om het advies niet te wijzigen. Nu de Expergroep zich duidelijk had uitgelaten, volgden de rechters over het algemeen de Expergroep en kwam er een reeks uitspraken, waarbij het kindgebonden budget van de behoefte werd afgetrokken.

Maar is dit nou juist?

Op 3 juni 2015 heeft het Gerechtshof Den Haag zogenaamde prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad over wat nu de bedoeling is met het kindgebonden budget. De Hoge Raad laat zich adviseren door een Advocaat Generaal. Op 4 september 2015 is de conclusie door de Advocaat Generaal genomen. Het advies is om het kindgebonden budget niet af te trekken van de behoefte, maar om deze mee te nemen in de berekening van de draagkracht van de ontvanger. Kortom: het moet weer anders.

Op 9 oktober a.s. wordt de uitspraak van de Hoge Raad verwacht over dit onderwerp. Dan weten we ‘zeker’ hoe kinderalimentatie berekend moet gaan worden.

Dit kan een enorme impact hebben voor de honderden mensen die voor 9 oktober 2015 hun alimentatie door de rechter hebben laten vaststellen, of in mediation afspraken hebben gemaakt op basis van het advies van hun mediator.

Versimpeld rekenvoorbeeld:

Situatie tot op heden

Behoefte kinderen 600
Kindgebonden budget 300
Draagkracht vader 500
Draagkracht moeder 200

Vader moest betalen:
600 – 300 = 300

Dit is geworden:
300/ 700 X 500 = 214

Mogelijke nieuwe situatie

Behoefte kinderen 600
Kindgebonden budget 300
Draagkracht vader 500
Draagkracht moeder incl. KGB 410

Vader moet betalen:
600/ 910 X 500 = 329

De berekening zoals deze thans wordt voorgesteld, leidt in veel gevallen tot een (enorm) verschil in alimentatie. Kunnen/moeten al deze mensen nu opnieuw naar de rechter om de alimentatie opnieuw te laten vaststellen? Dat is nog niet duidelijk.

Wanneer uw alimentatie is vastgesteld voor 9 oktober 2015, is het voor u van belang om te laten checken of deze nog klopt en of er mogelijkheden zijn om deze te wijzigen. Door alle veranderingen de afgelopen jaren, is de kans immers groot dat u of te weinig ontvangt, of te veel betaalt.

De gespecialiseerde familierechtadvocaten van Van As advocaten, zijn u graag van dienst bij een herberekening.

Mr. Martine Gruiters, familierechtadvocaat 

Update:
Inmiddels heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan en inderdaad geoordeeld dat de hoogte van de kinderalimentatie anders berekend dient te worden. Klik hier voor meer informatie over de gevolgen die dit kan hebben voor de kinderalimentatie die u ontvangt of betaalt.