Strafrechtelijke vervolging bij overtreding arbowetgeving?
In het eerste half jaar van 2016 vonden 42 mensen de dood op de werkvloer. Dat is een forse toename ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Toen kwamen 27 mensen om bij arbeidsongevallen. Het aantal bedrijfsongevallen in onderzoek steeg van ( eerste 6 maanden 2015) 1149 naar 1300 (eerste 6 maanden van 2016).
De arbeidsomstandighedenwet verstaat onder een arbeidsongeval een aan een werknemer in verband met het verrichten van arbeid overkomen ongewilde, plotselinge gebeurtenis, die schade aan de gezondheid tot vrijwel onmiddellijk gevolg heeft gehad en heeft geleid tot ziekteverzuim, of de dood tot vrijwel onmiddellijk gevolg heeft gehad.
De Arbeidsomstandighedenwet ( Arbowet) bevat de algemene rechten en plichten voor werkgevers en werknemers om de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van werknemers en zelfstandig ondernemers te bevorderen. Doel is dus om ongevallen en ziekten, veroorzaakt door het werk, te voorkomen.
De Arbowet wordt grotendeels bestuursrechtelijk gehandhaafd. Het strafrecht is nog slechts gereserveerd voor ernstige overtredingen van de bepalingen van de Arbowet, die zijn aangewezen als economische delicten in de zin van de Wet op de economische delicten.
Het betreft – onder meer- overtreding van artikel 32 Arbowet, welk artikel inhoudt het handelen of nalaten in strijd met de Arbowet indien daardoor mogelijk levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van één of meer werknemers ontstaat of te verwachten is.
Werkgevers zijn verplicht om een arbeidsongeval te melden bij de Inspectie SZW. Als een werkgever een meldingsplichtig arbeidsongeval niet direct meldt, dan kan hij hiervoor een boete krijgen. Een meldingsplichtig arbeidsongeval is een arbeidsongeval waarbij het slachtoffer aan de gevolgen overlijdt, blijvend letsel oploopt, of in een ziekenhuis moet worden opgenomen ( ook een dagopname valt hieronder, maar een poliklinische behandeling wordt niet als ziekenhuisopname beschouwd)
De strafrechtelijk te handhaven overtredingen van de Arbowet worden gekwalificeerd als misdrijf voor zover de gedragingen opzettelijk zijn begaan en als overtredingen wanneer het geen misdrijven betreft.
De handhaving van de Arbowet is in hoofdzaak opgedragen aan de Inspectie SZW ( een samenvoeging van de voormalige Arbeidsinspectie, de inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen-en Opsporingsdienst ( SIOD) van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ( SZW), directie Arbo.
In het geval van een arbeidsongeval met dodelijke afloop geeft de bevoegde officier van justitie opdracht tot het uitvoeren van een strafrechtelijk onderzoek ex artikel 32 Arbowet en/of artikel 307 van het Wetboek van Strafrecht ( dood door schuld)
In geval van een arbeidsongeval met zwaar lichamelijk letsel blijvend letsel of ziekenhuisopname) onderzoekt de inspecteur van de Inspectie SZW of er aanwijzingen zijn dat sprake is van overtreding van artikel 32 Arbowet en/of artikel 308 van het Wet boek van Strafrecht ( zwaar lichamelijk letsel door schuld) als de inspecteur van oordeel is dat zulke aanwijzingen er zijn, dan meldt de inspecteur het ongeval onverwijld aan de officier van justitie.
Ingeval van ernstige overtreding van de bepalingen van de Arbowet ( vaak ongeval met dodelijk of zwaar lichamelijk letsel) leidt de officier van justitie het onderzoek en bepaalt deze wie in dat onderzoek als verdachte wordt aangemerkt. In beginsel wordt de rechtspersoon als verdachte aangemerkt, maar in plaats daarvan of daarnaast kan de feitelijk leidinggevende of opdrachtgever verdachte zijn.
Pas als het Openbaar Ministerie beslist om niet te vervolgen kan de inspectie SZW bezien of de zaak in bestuursrechtelijk opzicht een vervolg dient te krijgen.
Samenvattend heeft de werkgever een grote verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de door haar bij het werk ingezette werknemer(s). Op een werkgever rust een zorgplicht, waarop hij (ook) strafrechtelijk kan worden aangesproken.
Heeft u een vraag over dit onderwerp neem dan contact op met Bram van Roo, advocaat