Niet alle bepalingen in algemene voorwaarden zijn toegestaan!
Tip: houdt als opsteller & gebruiker van algemene voorwaarden de belangen van je consument & wederpartij in gedachten en houdt daar rekening mee => voorkom dat een wanverhouding ontstaat tussen je eigen belang en dat van de consument & wederpartij. Immers: wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt de deksel op zijn neus.
Algemene voorwaarden zijn bepalingen die bedoeld zijn om standaard onderdeel te vormen van de overeenkomsten die de opsteller & gebruiker met andere partijen sluit. Algemene voorwaarden gelden, indien de opsteller & gebruiker ervan, bepaald heeft dat zijn algemene voorwaarden toepasselijk zijn. Niet vereist is dat de wederpartij heeft ingestemd met de (toepasselijkheid en/of inhoud) van de algemene voorwaarden. Het maakt daarbij niet uit of de wederpartij een consument is of een professionele partij. De opsteller & gebruiker kan dus éénzijdig zijn algemene voorwaarden van toepassing laten verklaren.
De consument & wederpartij geniet enige bescherming. Indien de opsteller & gebruiker aan de consument & wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om kennis te nemen van de algemene voorwaarden, dan kan de consument & wederpartij de algemene voorwaarden vernietigen. Dan gelden de algemene voorwaarden dus niet. (Het bieden van een redelijke mogelijkheid houdt doorgaans in dat er een kopie van de algemene voorwaarden aan de consument wordt verstrekt)
Echter, een zorgvuldige opsteller & gebruiker van algemene voorwaarden, stuurt zijn algemene voorwaarden mee (bijvoorbeeld op de achterkant van het briefpapier of als afzonderlijke set) en laat de wederpartij & consument ervoor tekenen dat hij de algemene voorwaarden heeft ontvangen. Dan is de consument & wederpartij gebonden aan de algemene voorwaarden.
De wet bevat een lijst van bepalingen, die onredelijk worden geacht en een lijst met bepalingen waarvan vermoed wordt dat deze onredelijk zijn. Bepalingen in algemene voorwaarden die op de zwarte lijst staan, gelden niet. Bepalingen in algemene voorwaarden die op de grijze lijst staan, gelden niet, tenzij de opsteller & gebruiker aantoont dat deze bepalingen toch niet onredelijk bezwarend zijn. De bepalingen op beide lijsten zijn echter niet uitputtend opgesomd.
De Europese richtlijn 93/13 houdt in dat een bepaling in algemene voorwaarden oneerlijk (= onredelijk bezwarend) is indien deze bepaling het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen voor de professionele opsteller & gebruiker enerzijds en de consument & wederpartij anderzijds, ten nadele van de consument & wederpartij aanzienlijk verstoort.
De Hoge Raad heeft op basis van uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg bepaald, dat de rechter uit zichzelf bepalingen moet vernietigen die ten opzichte van de consument & wederpartij oneerlijk (= onredelijk bezwarend) zijn. Dat wordt ambtshalve toetsing genoemd. Het is dus niet vereist dat de consument & wederpartij expliciet aanvoert dat een bepaling in de algemene voorwaarden oneerlijk / onredelijk is. Dat is normaliter wel het uitgangspunt: de rechter ‘beperkt’ zich tot een beoordeling van de stellingen van zowel de eisende als de gedaagde partij. De rechter moet dus alert zijn op oneerlijke / onredelijke bedingen in algemene voorwaarden.
In de uitspraak van de Hoge Raad ging het om een beding op grond waarvan de consument & wederpartij bij te laat betalen 2% rente per maand moest betalen.
Het is een voorbeeld dat ‘maatwerk’ (2% per maand) minder bescherming biedt dan standaardwerk: de wettelijke rente.
English