Vader wil kind erkennen: maar wat als moeder niet meewerkt?

Als u gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, dan hoeft u uw kind niet te erkennen: de wet voorziet erin dat u, met de geboorte van uw kind, automatisch juridisch vader wordt van dit kind. Daaruit vloeien rechten en plichten voort. Bv. het recht om te erven.

Erkenning vindt plaats door het laten opmaken van een akte door de ambtenaar van de burgerlijke stand, of door de notaris. Niet iedereen kan een kind erkennen en niet ieder kind kan erkend worden. De wet bepaalt daarover het volgende:

• erkenning door een man die niet met de betreffende vrouw zou kunnen huwen (bijvoorbeeld omdat ze broer en zus zijn) kan niet erkennen
• voor erkenning van een kind dat ouder is dan 12 jaar, is toestemming van het kind zelf nodig
• voor erkenning van een kind dat jonger is dan 16 jaar, is (ook) toestemming van de moeder nodig.

NB: de wet is inmiddels gewijzigd, zodat een gehuwde man ook een kind (van een andere vrouw) kan erkennen. Dat was eerder niet zonder meer mogelijk.

Wordt de toestemming geweigerd (door de moeder of het kind), dan kan de rechter alsnog vervangende toestemming voor de erkenning geven. De vader moet dan wel de verwekker van het kind zijn. NB: dit is geen vereiste als de erkenning in overleg met de moeder (of het kind) tot stand komt. Dan kan ook een ander (niet de biologische vader/verwekker) het kind erkennen.

Als de rechter gevraagd wordt om zich te buigen over een verzoek tot vervangende toestemming voor de erkenning, dan zal deze een afweging moeten maken van de belangen van de betrokkenen (vader, moeder en kind). Als uitgangspunt geldt dat het kind en de vader er in beginsel recht op hebben dat hun relatie rechtens als een familierechtelijke betrekking wordt erkend. Dit belang moet worden afgewogen tegen het belang van de moeder en het kind bij niet-erkenning. Het belang van de moeder bestaat uit een ongestoorde verhouding met haar kind. Wat betreft de belangen van het kind heeft de Hoge Raad aanvaard dat er van schade aan de belangen van het kind slechts sprake is, indien er ten gevolge van erkenning voor het kind reële risico’s zijn dat het kind wordt belemmerd in zijn evenwichtige sociaalpsychologische en emotionele ontwikkeling. Hiervan is niet snel sprake.

De erkenning is een feit: heb ik dan ook automatisch het gezag?

Veel vaders verkeren in de veronderstelling dat met de erkenning ook het gezag is geregeld. Andere vaders kennen het verschil tussen beiden niet.

Gezag houdt in dat je samen met de moeder beslissingen mag nemen over de kinderen. Bv. Schoolkeuzes, medische behandelingen, verhuizingen etc. Gezag is wezenlijk iets anders dan het juridisch ouderschap dat ontstaat door erkenning en waardoor het kind juridisch in familierechtelijke betrekking komt te staan tot de vader. Het juridisch ouderschap duurt voort, waar het gezag ophoudt bij het bereiken van de leeftijd van 18 jaar van het kind.

De vader binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap heeft automatisch (ook) het ouderlijk gezag over een kind, samen met de moeder.

De vader die met de moeder samenwoonde, een LAT relatie hield, of in overleg niet samenwoonde (dus de vader zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap) kan samen met de moeder het ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. Als de moeder haar medewerking weigert, dan kan de vader ook hiervoor een beslissing vragen van de rechtbank.

Hebt u vragen over erkenning en gezamenlijke gezagsuitoefening? Wij geven u graag advies. U kunt ons bereiken op nummer 030-6032922.

Marie-Louise van As, gespecialiseerd familierechtadvocaat