Gisteren in het nieuws: rechter verklaart huwelijk 74-jarige demente vrouw nietig

“De vrouw had de 15 jaar jongere man ontmoet via een contactadvertentie in de krant. Twee weken na de eerste ontmoeting ging de man bij de vrouw inwonen. Na een tijdje moest de vrouw met verschijnselen van verwardheid (delier) een paar dagen worden opgenomen in het ziekenhuis. Twee maanden later traden de man en de vrouw in het huwelijk, zonder medeweten van haar dochters. Zij trouwden in algehele gemeenschap van goederen. Kort daarna wijzigde de vrouw haar testament. Zij onterfde haar dochters en benoemde haar man tot enig erfgenaam.”

Dochters waren het met het huwelijk van hun moeder niet eens en vroegen de rechter om het huwelijk ongeldig te verklaren. De rechtbank had het huwelijk nietig verklaard. Het hof oordeelde dus gisteren het eens te zijn met de rechtbank.

Een nietigverklaring van een huwelijk gebeurt zelden. Wat is nietigverklaring eigenlijk?

Nietigverklaring van een huwelijk betekent dat de rechter achteraf beslist dat het huwelijk ongeldig is en dus geacht wordt nooit te hebben bestaan. Er zijn een aantal reden waarom om de nietigverklaring kan worden gevraagd. Een daarvan, die zich dus in de situatie van de demente moeder voordoet, is het bestaan van gestoorde geestvermogens. De wet bepaalt dat een huwelijk niet mag worden aangegaan “wanneer de geestvermogens van een partij zodanig zijn gestoord, dat deze niet in staat is haar wil te bepalen of de betekenis van haar verklaring te begrijpen”. Het enkele bestaan van een geestelijke stoornis is dus niet voldoende. Vereist is dat iemand als gevolg van die gestoorde geestvermogens de beslissing tot en de gevolgen van het aangaan van het huwelijk niet kon bepalen en overzien. Als hiervan sprake is, kan om de nietigverklaring van het huwelijk worden verzocht. Overigens kan niet iedereen hierom verzoeken. De wet heeft een beperkte aantal personen aangewezen die om de nietigverklaring kunnen verzoeken. Dit zijn onder meer de bloedverwanten in de rechte lijn van een der echtgenoten (dus kinderen en ouders), de echtgenoten zelf en het openbaar ministerie. De dochters zijn in de situatie van hun demente moeder de bloedverwanten in de rechte lijn van hun moeder en konden dus inderdaad de rechter vragen het huwelijk van hun moeder nietig te verklaren.

In de situatie van de demente moeder vindt de rechter dat “de vrouw op het moment van het huwelijk niet in staat was hierover een eigen, zelfstandige afweging te maken. Uit onderzoek en verklaringen van deskundigen is komen vast te staan dat de vrouw leed aan dementie en niet in staat was dit soort ingrijpende beslissingen te nemen. Bovendien was de man niet ter goeder trouw.”

Het huwelijk had dus niet mogen worden aangegaan. De rechter verklaart daarom het huwelijk nietig. Het huwelijk van de demente moeder wordt dus geacht nooit te hebben bestaan.